Πως να διακόψεις το κάπνισμα

Το ιατρείο διακοπής καπνίσματος λειτουργεί με στόχο τη διακοπή καπνίσματος, την ψυχολογική υποστήριξη, τη διατροφική παρέμβαση και την τροποποίηση γενικά των παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακή νόσο

Η νικοτίνη είναι μία ισχυρά εξαρτησιογόνος ουσία, γι’ αυτό και οι ασθενείς χρειάζονται εξειδικευμένη βοήθεια.

Η θεραπευτική αντιμετώπιση βασίζεται :

  • στην κινητοποίηση του ασθενούς για διακοπή
  • στην υποστήριξη με φαρμακευτική παρέμβαση (βαρενικλίνη, η βουπροπιόνη) 
  • στην μείωση της επιθυμίας για κάπνισμα και ελαχιστοποίηση του συνδρόμου στέρησης μέσω ενεργοποίησης της παραγωγής ενδορφινών  με τον βελονισμό.

Στο ιατρείο μας αντιμετωπίζουμε το κάπνισμα ολιστικά και εφαρμόζουμε μια εξατομικευμένη παρέμβαση σε κάθε καπνιστή, προσαρμόζοντας τις σύγχρονες μεθόδους φαρμακευτικής παρέμβασης με τα διεθνή πρωτόκολλα βελονισμού για τις εξαρτήσεις.

Οι σοβαρές ασθένειες που συνδέονται με το κάπνισμα είναι:

  • Ο καρκίνος των πνευμόνων, που είναι η συχνότερη αιτία θανάτων από καρκίνο σε άνδρες και γυναίκες. Η σχέση καπνίσματος και καρκίνου των πνευμόνων είναι απόλυτη.
  • Οι χρόνιες πνευμονοπάθειες, όπως είναι η χρόνια βρογχίτιδα, το εμφύσημα, το άσθμα. Οι καπνιστές καταστρέφουν σταδιακά την υγεία των πνευμόνων τους. Η πίσσα με όλα τα βλαπτικά συστατικά της κατακάθεται και καλύπτει τους βρόγχους και τις κυψελίδες των πνευμόνων.
  • Οι παθήσεις των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς, του εγκεφάλου και των αγγείων των άκρων. H νικοτίνη συσπά τα τοιχώματα των αγγείων και δυσκολεύει την αιμάτωση των ιστών. Είναι η κύρια αιτία πρόκλησης εμφραγμάτων, εγκεφαλικών επεισοδίων και γάγγραινας των άκρων. Ο συνδυασμός καπνίσματος και λήψης αντισυλληπτικών χαπιών αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο να εμφανίσουν οι γυναίκες θρομβώσεις των φλεβών.
  • Η οστεοπόρωση. Οι καπνίστριες υποφέρουν πιο έντονα από την εξέλιξη της οστεοπόρωσης και τις επιπτώσεις της.
  • Οι καρκίνοι του στόματος, του οισοφάγου, του παγκρέατος, της ουροδόχου κύστεως κ.λ.π. Εκτός από τον καρκίνο των πνευμόνων, το κάπνισμα ενοχοποιείται για πολλές μορφές καρκίνου, που εμφανίζονται είτε σε θέσεις άμεσα εκτεθειμένες στον καπνό, είτε σε θέσεις που δρουν τα τοξικά προϊόντα του καπνού.
  • Προβλήματα γονιμότητας και εγκυμοσύνης. Οι καπνιστές εμφανίζουν συχνότερα προβλήματα σεξουαλικής ικανότητας. Στους καπνιστές το σπέρμα είναι συχνά αδύναμο, ενώ στις καπνίστριες η σύλληψη μπορεί να είναι δυσκολότερη και έχουν συχνά αποβολές.

Πιο συγκεκριμένα, η χώρα μας αποτελεί μια πρώτες χώρες στην Ευρώπη σε κατανάλωση τσιγάρων, με τους άνδρες να προηγούνται με 47,4% έναντι 39,6% των γυναικών. Μάλιστα το 33% των εφήβων, ηλικίας 12-18 ετών, έχουν δοκιμάσει τσιγάρο και το 10% δηλώνουν καπνιστές.

Τα τσιγάρα, τα πούρα καθώς και όλα τα καπνικά είδη περιέχουν την εθιστική νικοτίνη και πλήθος τοξινών και καρκινογόνων συστατικών.

Το ηλεκτρονικό τσιγάρο περιέχει ένα μίγμα χημικών και νικοτίνης του οποίου η επίδραση είναι ακόμη υπό έρευνα με κάποιες δυσοίωνες ενδείξεις. Παρόλο που οι κατασκευάστριες εταιρείες ηλεκτρονικών τσιγάρων υποστηρίζουν ότι είναι ασφαλή, η αλήθεια είναι ότι έχουν βρεθεί καρκινογόνα υποκατάστατα νικοτίνης σε περισσότερα από τα μισά δείγματα που ερευνήθηκαν. 

Επίσης, το παθητικό κάπνισμα θεωρείται σήμερα η τρίτη αποτρέψιμη αιτία θνησιμότητας, ενώ υπάρχει και το «τριτογενές παθητικό κάπνισμα» ή ο «καπνός… από τρίτο χέρι», που είναι το αόρατο τοξικό μείγμα που προσκολλάται στα μαλλιά, τα ρούχα των καπνιστών και τα αντικείμενα ενός χώρου καπνίσματος (έπιπλα, χαλιά, κουρτίνες).

Το τοξικό αυτό μείγμα περιέχει βαρέα μέταλλα, καρκινογόνες ουσίες και ραδιενεργά στοιχεία ικανά να μολύνουν ένα παιδί που ζει σε αυτόν τον χώρο. Το τριτογενές κάπνισμα παραμένει, ακόμα και αν ο χώρος αυτός αεριστεί.

Μέθοδοι Διακοπής Καπνίσματος

Η διακοπή καπνίσματος χωρίς καμία ιατρική βοήθεια οδηγεί σε πιθανότητα το 2-3% των καπνιστών να επιτύχει διακοπή μεγαλύτερη του έτους. 

Σήμερα, με την κυκλοφορία φαρμάκων εγκεκριμένων από τον Ελληνικό Οργανισμό Φαρμάκου τα στερητικά συμπτώματα της εξάρτησης από τη νικοτίνη αμβλύνονται και ακολουθώντας δοκιμασμένες συμπεριφεριολογικές τακτικές τα ποσοστά διακοπής είναι εντυπωσιακά. Τα φάρμακα περιλαμβάνουν υποκατάστατα νικοτίνης ή σκευάσματα που δρουν πιο κεντρικά σε ειδικούς νικοτινικούς ή μη ειδικούς υποδοχείς στο κεντρικό νευρικό σύστημα. 

Ο καπνιστής για να ενταχθεί σε πρόγραμμα διακοπής  πρέπει πρώτον, να το θέλει πραγματικά και δεύτερον, να βρει ένα ισχυρό κίνητρο σ’ αυτήν του την προσπάθεια. Στην συνέχεια  ο ιατρός επιδιώκει τροποποίηση της συμπεριφοράς του καπνιστή σε σχέση με το κάπνισμα και ανάλογα με την βαρύτητα της εξάρτησης χορηγεί φαρμακευτικές ουσίες που μειώνουν την επιθυμία για καπνό και την ένταση των συμπτωμάτων στέρησης.

Το πιο δύσκολο διάστημα για την διακοπή είναι το πρώτο τρίμηνο γιατί τόσο διαρκεί το οργανικό σύνδρομο εξάρτησης.

Φαρμακευτικές Mέθοδοι

Θεραπεία Υποκατάστασης με Νικοτίνη

Η φαρμακευτική αγωγή με νικοτίνη βελτιώνει την προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος μέσα από έναν ή περισσότερους από τους ακόλουθους μηχανισμούς: 1) Μειώνει τα συμπτώματα που συνοδεύουν την αποχή από το κάπνισμα 2) Μειώνει την έντονη επιθυμία για τσιγάρο 3) Μπορεί να λειτουργήσει ως ανασταλτικός παράγοντας της ψυχολογικής εξάρτησης που δημιουργείται μέσω της τελετουργίας του ανάμματος του τσιγάρου 4) Αποτελεί έναν τρόπο αντιμετώπισης της επιθυμίας σε περιόδους όπου το άτομο μπορεί να αισθανθεί έντονη επιθυμία για τσιγάρο.

Υπάρχουν έξι ενδεδειγμένες διαθέσιμες μορφές θεραπείας υποκατάστασης με νικοτίνη: η τσίχλα, το αυτοκόλλητο και η εισπνεύσιμη μορφή χορήγησης. 

Η θεραπεία υποκατάστασης με νικοτίνη, σε όλες τις μορφές της, είναι γενικώς καλά ανεκτή από τον οργανισμό. Οι πιο κοινές παρενέργειες από τη χρήση της είναι οι τοπικές αντιδράσεις, ιδιαιτέρως ο ερεθισμός του δέρματος από τη χρήση του αυτοκόλλητου και η ρινική ενόχληση από τη χρήση του σπρέι, οι οποίες συνήθως δεν απαιτούν διακοπή της θεραπείας. Οι διαταραχές του ύπνου, οι οποίες αποτελούν και σύμπτωμα της αποχής από τον καπνό, αναφέρονται επίσης και στην θεραπεία υποκατάστασης με χρήση αυτοκόλλητων νικοτίνης.

Τα αυτοκόλλητα νικοτίνης.

Τα αυτοκόλλητα νικοτίνης κυκλοφορούν σε δόσεις των 10, 15 και 25mg. Είναι επιθέματα, τα οποία ο καπνιστής κολλά σε κάποιο άτριχο σημείο του δέρματος, συνήθως στο μπράτσο. Κάθε μέρα, ένα καινούριο αυτοκόλλητο θα πρέπει να τοποθετείται σε διαφορετικό σημείο του σώματος, ώστε να μην ερεθιστεί το δέρμα. Καλό είναι, τα αυτοκόλλητα νικοτίνης να μην χρησιμοποιούνται για περισσότερο από οκτώ εβδομάδες. Είναι απαραίτητο όμως να συμβουλευτείτε το γιατρό σας για την απαραίτητη δόση και τη διάρκεια της αγωγής.

Οι τσίχλες νικοτίνης.

Οι τσίχλες κυκλοφορούν σε δόσεις των 2mg και των 4mg. Η επιλογή εξαρτάται από τον βαθμό της εξάρτησής του καπνιστή. Συνήθως, η τσίχλα θα πρέπει να λαμβάνεται για ένα-δύο μήνες και μέσα στον επόμενο μήνα να μειώνεται η χρήση της. Ο καπνιστής μασά την τσίχλα και μόλις αισθανθεί ένα κάψιμο στη γλώσσα, την τοποθετεί ανάμεσα στα δόντια και στα ούλα. Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται, μόλις ο καπνιστής αισθανθεί ξανά την επιθυμία για τσιγάρο. Μια τσίχλα απελευθερώνει νικοτίνη για περίπου 30΄. Η δοσολογία αφορά τη χρήση μιας τσίχλας κάθε δύο ώρες.

Τα ποσοστά διακοπής καπνίσματος αυξάνουν όταν τα προϊόντα της θεραπείας υποκατάστασης με νικοτίνη χρησιμοποιούνται παράλληλα με άλλες παρεμβάσεις. Η χρήση των προϊόντων υποκατάστασης με νικοτίνη θα πρέπει να απευθύνεται κυρίως σε καπνιστές, οι οποίοι είναι κινητοποιημένοι να επιτύχουν τη διακοπή και έχουν ισχυρή εξάρτηση από την νικοτίνη.

Η θεραπεία υποκατάστασης με νικοτίνη αυξάνει τις πιθανότητες αποχής από το κάπνισμα 1,5-1,7 φορές, ενώ τα ποσοστά διακοπής κυμαίνονται στο 26%-31%.

Βουπροπιόνη

Η βουπροπιόνη (zyban) είναι ένα ήπιο αντικαταθλιπτικό και αρχικά αξιοποιήθηκε ως τέτοιο. Στην πορεία των ερευνών όμως διαπιστώθηκε ότι προκαλεί απέχθεια από το τσιγάρο. Θεωρείται ότι δρα στο κέντρο της απόλαυσης του τσιγάρου στον εγκέφαλο. Πρέπει να χορηγείται υπό ιατρική παρακολούθηση και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (7-19 εβδομάδες).

Υπάρχουν τουλάχιστον δύο λόγοι για τους οποίους η χορήγηση αντικαταθλιπτικών μπορεί να ωφελήσει κατά την προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος: 

α) η καταθλιπτική συμπτωματολογία μπορεί να είναι ένα σύμπτωμα της αποχής από τη νικοτίνη και η διακοπή του καπνίσματος πολύ συχνά έχει ως συνέπεια την εμφάνιση κατάθλιψης 

β) η νικοτίνη μπορεί να έχει κάποιες αντικαταθλιπτικές ιδιότητες, οι οποίες συντηρούν τη συνέχιση του καπνίσματος. Η χορήγηση αντικαταθλιπτικών μπορεί λοιπόν να αντικαταστήσει την επίδραση αυτή από την νικοτίνη. Η χορήγηση βουπροπιόνης βελτιώνει σε σημαντικό βαθμό τα συμπτώματα που εμφανίζονται εξ’ αιτίας της αποχής από το κάπνισμα .Μπορεί επίσης να δράσει ως ανταγωνιστής στον υποδοχέα νικοτίνης μειώνοντας την ανθεκτική δυνητική ενέργειά της.

Η χορήγηση βουπροπιόνης ξεκινά μια με δύο εβδομάδες πριν την ημερομηνία διακοπής, σε δοσολογία τουλάχιστον 150mg για τις τρεις πρώτες ημέρες και 150mg δύο φορές ημερησίως για το υπόλοιπο χρονικό διάστημα της θεραπείας. H χρήση και η αποτελεσματικότητά της συνίσταται και για την πρόληψη υποτροπής, όταν η διακοπή καπνίσματος έχει ήδη επιτευχθεί.

Θεραπεία διάρκειας επτά εβδομάδων, σε συνδυασμό ή όχι με υποκατάστατα νικοτίνης οδηγεί σε ποσοστά διακοπής από 44-68%.

Όσον αφορά τα ποσοστά επιτυχίας διακοπής του καπνίσματος σε ένα πρόγραμμα εφτά εβδομάδων, τα αποτελέσματα έδειξαν πως το 68% των καπνιστών που λάμβαναν φαρμακευτική αγωγή με βουπροπιόνη διέκοψαν το κάπνισμα, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τους καπνιστές που λάμβαναν μόνο θεραπεία υποκατάστασης με νικοτίνη ήταν 31,2% .

Βαρενικλίνη

Η βαρενικλίνη (champix) αποτελεί ένα νέο φαρμακευτικό σκεύασμα το οποίο προορίζεται ειδικά για την θεραπεία διακοπής του καπνίσματος. Η βαρενικλίνη δεν είναι αντικαταθλιπτικό, όπως η βουπροπιόνη και δρα στους υποδοχείς της νικοτίνης στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η βαρενικλίνη έχει την ιδιότητα να ανακουφίζει από την έντονη επιθυμία για νικοτίνη και από τα στερητικά συμπτώματα. Παράλληλα λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας της ψυχολογικής εξάρτησης από τη νικοτίνη που δημιουργείται μέσω της τελετουργίας του ανάμματος του τσιγάρου.

Απαραίτητη προϋπόθεση πριν την έναρξη της λήψης βαρενικλίνης είναι ο καθορισμός της ημερομηνίας διακοπής. Η χορήγηση ξεκινά αφού πρώτα το άτομο έχει αποφασίσει μια ημερομηνία διακοπής μέσα στην δεύτερη εβδομάδα της θεραπείας (μεταξύ της ημέρας 8 και της ημέρας 14). Η θεραπεία έχει διάρκεια 12 εβδομάδων. Από την 1η έως της 3η ημέρα χορηγείται 1 δισκίο 0,5mg ημερησίως, ενώ από την 4η έως την 7η ημέρα χορηγείται 1 δισκίο 0,5mg 2 φορές ημερησίως. Από την 8η έως την 14η ημέρα χορηγείται 1 δισκίο 1mg δύο φορές ημερησίως. Η δοσολογία παραμένει σταθερή από την 3η έως την 12η εβδομάδα της θεραπείας. Εφόσον το άτομο έχει πραγματοποιήσει διακοπή, ο γιατρός μπορεί να προτείνει τη συνέχιση της θεραπείας για 12 ακόμη εβδομάδες σε δοσολογία 1mg δύο φορές ημερησίως. Ο κίνδυνος υποτροπής είναι αυξημένος την περίοδο αμέσως μετά το τέλος της θεραπείας. Ο γιατρός μπορεί να αποφασίσει τη σταδιακή μείωση της δόσης κατά το τέλος της θεραπείας.

Η βαρενικλίνη εκτιμάται ότι έχει ήπιες ανεπιθύμητες ενέργειες που βαθμιαία υποχωρούν μέσα στο πρώτο δεκαήμερο της λήψης της. 

Προγράμματα χορήγησης βαρενικλίνης για διάστημα 12 εβδομάδων φαίνεται να οδηγούν σε ποσοστά διακοπής περίπου 44%.

Προκειμένου να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητα της βαρενικλίνης πραγματοποιήθηκε σε δύο μελέτες συγκριτική αξιολόγηση της χορήγησης του φαρμακευτικού αυτού σκευάσματος με τη χορήγηση βουπροπιόνης και με τη χορήγηση εικονικής φαρμακευτικής θεραπείας. Έπειτα από την χορήγηση βαρενικλίνης για διάστημα 12 εβδομάδων και έπειτα από διεξαγωγή βιοχημικού ελέγχου αξιολογήθηκε η αποχή από την κατανάλωση καπνού για διάστημα τουλάχιστον 4 εβδομάδων. Στην πρώτη μελέτη διαπιστώθηκε αποχή στο 44,4% των ατόμων στα οποία χορηγήθηκε βαρενικλίνη έναντι του 29,5% των ατόμων στα οποία χορηγήθηκε βουπροπιόνη και του 17,7% των ατόμων στα οποία χορηγήθηκε εικονική φαρμακευτική θεραπεία. Η δεύτερη μελέτη κατέδειξε σχεδόν πανομοιότυπα ποσοστά αποχής τα οποία ανέρχονταν σε 44%, 30% και 17,7% για τις τρεις συνθήκες αντίστοιχα.

Μη Φαρμακευτικές Mέθοδοι

Βελονισμός

Με τον βελονισμό αυξάνονται τα επίπεδα των ενδορφινών στον οργανισμό. Οι ενδορφίνες είναι οι ορμόνες που παράγονται κάθε φορά που νιώθουμε ευχαρίστηση. Οπότε, ο βελονισμός ενεργοποιεί με φυσικό τρόπο την παραγωγή αυτών των ορμονών, γεγονός που συμβάλλει στη μείωση των στερητικών συμπτωμάτων που παρουσιάζονται εξαιτίας της διακοπής του καπνίσματος.

Ο βελονισμός δημιουργεί απέχθεια για το τσιγάρο κάνοντας τον καπνιστή να νιώσει δυσάρεστη τη γεύση του τσιγάρου στο στόμα του.


Ο βελονισμός βοηθά στην απαλλαγή και από τις δύο μορφές εθισμού στο τσιγάρο. Συμβάλλει στην αντιμετώπιση της σωματικής εξάρτησης, χάρη στην ηρεμία που δημιουργεί, αλλά και λόγω της απέχθειας προς το τσιγάρο που προκαλεί. Παράλληλα, όμως, αυτή η χαλάρωση επιδρά και σε ψυχικό επίπεδο, το οποίο άλλωστε είναι αλληλένδετο με το σωματικό.

Τα σημεία του βελονισμού είναι συγκεκριμένα και χαρτογραφημένα. Από τα πιο διαδεδομένα σχήματα είναι η τοποθέτηση βελόνων στο αυτί, στο πρόσωπο, στα πόδια και στα χέρια του καπνιστή.

Υπάρχουν καπνιστές που ανταποκρίθηκαν σε μία μόνο συνεδρία και άλλοι που χρειάστηκαν πέντε ή έξι συνεδρίες (μία συνεδρία διαρκεί 40 -50 λεπτά). Η διακύμανση αυτή εξαρτάται από το βαθμό εθισμού του καπνιστή στη νικοτίνη.

Η προετοιμασία που χρειάζεται από τους καπνιστές είναι να μην έχουν καπνίσει το προηγούμενο 24ωρο ή τουλάχιστον να μην έχουν καπνίσει από το πρωί. Με αυτό τον τρόπο, ο οργανισμός τους αρχίζει να παρουσιάζει τα πρώτα συμπτώματα στέρησης και ο βελονιστής μπορεί να δουλέψει πάνω σε αυτά

Ο βελονισμός μπορεί να συνδυαστεί με άλλες μεθόδους διακοπής του καπνίσματος με πολύ εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Στο ιατρείο μας αντιμετωπίζουμε το κάπνισμα ολιστικά και προσπαθούμε να εφαρμόσουμε μια εξατομικευμένη προσέγγιση σε κάθε καπνιστή προσαρμόζοντας τις σύγχρονες μεθόδους φαρμακευτικής διακοπής με τα διεθνή πρωτόκολλα ιατρικού βελονισμού για τις εξαρτήσεις.

Διάβασε Μύθους και Πραγματικότητες για το Κάπνισμα

Άυλη Συνταγογράφηση

Οδηγίες για την άυλη συνταγογράφηση

Στην προσπάθεια να μειωθούν στο μέγιστο βαθμό οι μετακινήσεις από το σπίτι ενεργοποιήθηκε η δυνατότητα της άυλης συνταγογράφησης. Όποιος επιθυμεί να λάβει άυλα (χωρίς έντυπο) τη συνταγή του από τον γιατρό, θα πρέπει να το δηλώσει αυτό στο σύστημα συνταγογράφησης, κάνοντας τη σχετική εγγραφή.  Η διαδικασία εγγραφής είναι απλή, χρειάζεται έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή ή smartphone […]

Φαρμακευτικές Παρεμβάσεις για τη διακοπή του καπνίσματος

Η εξάρτηση από τη νικοτίνη είναι χρόνια νόσος με εξάρσεις, υφέσεις και υποτροπές. Η θεραπευτική αντιμετώπισή της, επομένως, πρέπει να είναι ισόβια και να συνοδεύεται από τροποποίηση της συμπεριφοράς. Περίπου 70% των καπνιστών επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα, 45% το επιχειρούν χωρίς ιατρική παρέμβαση, αλλά μόλις 5% αυτών το επιτυγχάνουν μόνοι τους. Τα 2/3 όσων […]